اتانازی :بررسی فقهی
امتیاز کاربران
گاهی شرایط آن‌قدر اسفناک و سخت می‌شود که ایمان انسان‌ها در ورطه آزمون قرار می‌گیرد و آزمایشی سخت از سوی خداوند پیش می‌آید.
وقتی راهی برای بهبود از دیدگاه علم پزشکی نیست، وقتی چند سالی می‌شود که بدون پیشرفت و البته پسرفتی مانند تکه‌ای گوشت، روی تخت افتادی، ایمان می‌خواهد که التماس نکنی و مرگ را خودت صدا نزنی. اما عده‌ای با التماس‌های فراوان و با سوءاستفاده از ترحم اطرافیان می‌خواهند که به زندگی خود پایان دهند و بر این اساس یا خود یا یکی از نزدیکانشان این کار را انجام می‌دهند؛ اما شرع در این‌باره چه می‌گوید؟
در این‌باره خداوند در آیه ۲۹ سوره نساء می‌فرماید: «ولا تقتلوا انفسکم ان الله کان بکم رحیما» به این معنی که «خودتان را نکشید، به درستی که خداوند نسبت به شما مهربان است». همین‌طور در آیه ۳۳ سوره اسراء آمده است که «ولاتقتلوا النفس التی حرم الله الا بالحق» به این معنی که «هرگز نفس محترمی را که خداوند آن را محترم داشته و قتلش را حرام کرده نکشید، مگر به حق». البته شبیه مضمون آیه ۳۳ سوره اسراء در آیه ۶۸ سوره فرقان هم آمده است که خداوند می‌فرماید: «ولایقتلون النفس التی حرم الله الا بالحق» یعنی اینکه نفس محترمی را که خداوند حرام کرده به قتل نمی‌رسانند مگر به حق.
در مجموع، براساس آیات قرآن کریم، این نتیجه حاصل می‌شود که خودکشی و انتحار حرام است.البته به جز آیات در احادیث بسیاری نیز در نهی این اقدام بیان شده است، مثلا امام صادق(ع) درباره نهی خودکشی فرمودهاند که کسی که عمدا خود را بکشد، برای همیشه در آتش جهنم خواهد بود؛ همچنین حضرت علی (ع) در این باره فرمودهاند که مومن ممکن است به هر نوع مرگی بمیرد، اما خودکشی نمی‌کند. پس کسی که بتواند خون خود را حفظ کند و با وجود این از قاتل خود جلوگیری نکند تا کشته شود، قاتل خود خواهد بود. با این حال عده‌ای نسبتا زیاد بر اساس دلایلی مختلف از جمله بیماری صعب‌العلاج مستقیم یا غیرمستقیم با اراده خود می‌میرند.
اتانازی، مرگ شیرین از عناوینی است که برای مرگ خودخواسته در شرایط سخت بیماری استفاده می‌شود. اما در قانون کشور ما چنین عنوانی وجود ندارد، در قانون مجازات اسلامی عنوان شده است که قتل با اجازه فرد نیز امری نهی شده و جرم محسوب می‌شود. چنانکه گفته شد در قرآن آیات مختلفی وجود دارد که انسان را از کشتن خود نهی کرده است، نه اجازه کشتن خود را داده و نه کشتنی خودخواسته توسط فردی دیگر، در آیه ۲۵ سوره بقره نیز این امر وجود دارد. نکته دیگر درباره قتل عمد و قصد کشتن است که بر اساس درخواست فرد و بیمار خاص خودکشی با واسطه یا خودکشی به وسیله قطع درمان توسط پزشک یا پرستار ممکن است رخ دهد که این دو با یکدیگر متفاوت است. این نوع قتل را عده‌ای عمدی و عده‌ای غیرعمدی می‌نامند. لازم به ذکر است که آیت‌‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی در استفتائات خود تاکید کرده‌اند که قتل انسان مطلقا جایز نیست، حتی از روی ترحم و با اجازه خودش. اما نگاه غربی نیز به اتانازی مبتنی بر اجازه چنین امری است؛ اما این دیدگاه نه تنها برای مسلمانان معنا نداشته بلکه در ادیان دیگر الهی از جمله مسیحیت نیز نهی شده است. واتیکان نیز با این موضوع کنار نیامده و مسیحیت هم اجازه خودکشی نمی‌دهد. در دین اسلام نیز با تامل در آیه ۵۵ سوره بقره متوجه می‌شویم که خداوند اعلام کرده که زندگی همیشه یکنواخت نیست و سختی‌هایی وجود دارد و البته برای تحمل این سختیها به صابران بشارت داده شده است. بزرگانی مانند شهید مطهری نیز گفته‌اند که تحمل سختیها مقدمه پیشرفت است و در عین حال اعتقاد به عالم ماوراء و متافیزیک ایجاب می‌کند که انسان‌ها سعه صدر به خرج دهند تا موجبات پاک شدنشان از گناه فراهم شود
