نمایه گلیسمی
نمايه گليسيمك( Glycemic Index)
بنابه ادعاي بسياري ازمتخصصان غذائي ، موادي كه قند خون رابسرعت بالا مي برند مسبب چاقي هستند.
بخصوص برخی ازرژیمهای غذائی همچون رژیم دکترآتکینز،که براساس مصرف هیدارت کربن اندک وپروتئین فراوان هستند،ریشه چاقی رادربالابودن سطح انسولین بدن می دانند..طبق ادعاي اين رژيمها، بااجتناب ازمصرف موادي كه سبب ترشح شديد انسولين دربدن مي شود، مي توان اضافه وزن رابسرعت وبطوردائم كم كرد.اماتوجیه ایندسته ازپزشکان ،مبنای علمی ندارد.لذابهتراست نمایه گلیسمیک راتوضیح دهم.
نمايه گليسميك براي اولين باردرسال 1981 توسط دكترداويد جنكينز( Dr.David Jenkins )مطرح شد.دكترجنكينزوهمكاران نشان دادند كه مواد مختلف غذائي می توانند باسرعتهای متفاوتی باعث افزایش قند خون افرادشوند.
هرچند كه نمايه گليسميك رابسیاری پذيرفته اند اما انجمن ديابت آمريكا آنراردنموده است، زيرامعتقد است كه تفاوت درجذب وهضم مواد مختلف براساس تفاوت درنمايه گليسميك آنها ، نمي تواند ربطي به تغييررژيم غذايي ديابتي ها داشته باشد.بويژه آنكه همه افراد حتي بيماران ديابتي مواد مختلف با نمايه هاي متفاوت راتوام باهم مصرف مي كنند، كه خود باعث خنثي شدن تاثيرآنها مي شود.
طيف اعداد نمايه گليسميك ازمقايسه سرعت جذب يك ماده غذائي با ماده اي كه بعنوان استاندارد انتخاب شده است، بدست مي آيد.بطورمعمول براي مقداراستاندارد ازمصرف گلوكزخالص ويا نان سفيد استفاده مي شود كه نمره آن 100 مي باشد.آنگاه ماده غذائي مورد آزمون رانسبت به آن رتبه بندي مي كنند.
غذاهائي كه نمايه گليسميك آنها بالاست(70 وبالاتر) ، موادي هستند كه بسرعت تجزيه شده وسبب افزايش ناگهاني قند خون مي شوند.مواد با نمايه پائين(55 وكمتر)، باسرعت كمتروباثبات تري تجزيه شده وانرژي ثابتي راتامين مي كنند.
تصورات عامه مردم دررابطه با سرعت جذب كربوهيدراتهاي ساده ومركب، کاملاخلاف واقع می باشد..سالهاتصورمي شد كه شيرينی هائی همچون بستني وآب نبات، كه ازكربوهيدرات ساده شكل گرفته اند،بسرعت جذب بدن مي شودولی موادنشاسته ای مثل نان و سیب زمینی،جذب تدریجی داشته وباعث تامین انرژی بدن برای مدت طولانی ترمی شود.اما اين تصورات تنهامبتنی بر مطالعه خواص آزمایشگاهی آنها بوده است، درحاليكه واكنشهاي شيميائي دربدن به مراتب پیچیده ترازمحیط آزمایشگاه است .امروزه دريافته ايم كه بسياري ازغذاهاي شيرين عملامنجربه تغييرات اندكي درسطح قند خون مي شوند.درحاليكه بسياري ازمواد نشاسته اي بويژه نان وسيب زميني، سبب تغييرات ناگهاني مي گردند.
البته می توان گفت که درجه بندی سرعت هضم مواد مختلف ،بویژه برای ورزشکاران استقامتی ودیابتی های اهمیت وافری دارد.