لکوسیتها (گویچه های سفید خون) در مقایسه با اریتروسیتها ،سلولهایی هسته دار و متحرک هستند. لکوسیت ها بر اساس حضور یا عدم حضور گرانولهای اختصاصی در سیتوپلاسم خود به دو دسته تقسیم می شود:

1. گرانولوسیت ( دانه دار) :شامل سه دسته می باشد:نوتروفیل ها،ائوزینوفیل ها،بازوفیل ها
2. آگرانولوسیت (بدون دانه ) :شامل دودسته است:لنفوسیت ها،منوسیت ها
   

نوتروفیلها فراوان ترین لکوسیتها در خون می باشند و در عفونتهای باکتریایی مقدار آنها افزایش می یابد. ائوزینوفیلها بیشتر پاسخهای آلرژیک را کنترل می کنند. لنفوسیتها که به دو دسته لنفوسیت B و T تقسیم می شوند نقش عمده ای در دستگاه ایمنی بدن دارند. تحت شرایط بالینی از جمله التهابات عفونی و غیر عفونی ، بیماری سل و بیماریهای قارچی و برخی از سرطانها تعداد مونوسیتهای خون افزایش می یابد.

لکوسیتوز (Leukocytosis) یا افزایش تعداد گلبول های سفیدخون،به بالا رفتن تعداد گلبولهای سفید در گردش خون گفته می شود.میزان طبیعی گلبول‌های سفید ۴۵۰۰ الی ۱۰۰۰۰ گلبول سفید در هر میکرولیتر(LCM) است .

علت های لکوسیتوز:بیماری های عفونی، بیماری های التهابی (مثل آرتریت روماتوئیدو آلرژی)، برخی بیماری های بدخیم مانند سرطان خون، استرس شدید روحی یا فیزیکی و آسیب بافتی (سوختگی شدید). این موارد اغلب باحضور گلبولهای سفید نابالغ (که اصطلاحا معروف به شیفت به چپ است) همراهند.درشیفت به چپ ،گاهی تعدادسلول های سفیدبه 50هزارهم می رسد.

لکوپنی :کاهش تعداد گلبول های سفید را لکوپنی می گویند .علت های آن شامل انمی اپلاستیک  ، انمی پرنیسیوز ( نوعی کم خونی ) ، دپرسیون مغز استخوان، بعضی از عفونتها یا بیماریهای انگلی می باشد.

واکنش لوکموئید (leukemoid reaction ) زمانی‏که شمارش نوتروفیل‏ها به‏طور قابل توجهی تاحد بیش از /μL 100000 شود، اصطلاحاً واکنش لوکموئید گفته می‏شود که علل عمده ایجاد آن شامل عفونت‏ها، التهاب، تجویز فاکتورهای رشد هماتوپوئتیک و تمام- ترانس ریتینوئیک اسید می‏شود.

نکته مهم تمایز بین واکنش لوکموئید ازلوسمی میلوئیدمزمن ( CML ) می‏باشد که آزمایشات ذیل می‏تواند در افتراق این دو کمک‏کننده باشد:

• شمارش گلبول سفید: درلوسمی میلوئیدمزمن ،معمولابیش از100هزاراست.
• شیفت به چپ : درواکنش لوکموئید همراه با نوتروفیل های رسیده واندکی افزایش درسلول های نارس است ،ولی درلوسمی، تعداد سلول های نارس بشدت افزایش می یابد.
• سلول های بازوفیل و ائوزینوفیل: درواکنش لوکموئیدافزایش ندارندولی درلوسمی ، بیشترمی شوند.
• اختلالات ژنتیک :که درلوسمی وجوددارد.
• آلکالن فسفاتاز: درواکنش لوکموئیدافزایش ودرلوسمی ، کاهش دارد.

نوتروپنی : به کاهش تعداد نوتروفیل ها (کمتر از 1500 عدد در میکرولیتر ) گفته می شود.وجود نوتروفیل‌ها در پیشگیری و محدودیت عفونت‌های باکتریایی ضروری است، لذا بیمار مبتلا به نوتروپنی بیشتر در معرض خطر عفونت‌هایی با منشا داخلی و خارجی قرار می‌گیرد. فقدان کامل نوتروفیل ها را اصطلاحا آگرانولوسیتوز می گویند.

ائوزینوفیلی : به افزایش سطح ائوزینوفیل های خون اصطلاحا ائوزینوفیلی خون گویند .گاهی اوقات سطح بالایی از ائوزینوفیل در بافت های بدن و در نواحی عفونی یا ملتهب نیز بوجود می آیند (ائوزینوفیلی بافتی).افزایش ائوزینوفیل ، بیانگرافزایش حساسیت فردمی باشد.بنابراین درآلرژی ،آسم ،التهاب ،بدخیمی ها،بیماری های روماتیسمی وعفونت های انگلی دیده می شود.

بازوفیلی : افزایش تعدادسلول های بازوفیل (بیش از100 تا120 ) راگویند، که درآلرژی ها ولوسمی مزمن دیده می شود.یک یافته غیراختصاصی است.

مونوسیتوز:مونوسیت‌ها گویچه‌های سفیدیاز سیستم ایمنیو از دسته آگرانولوسیت‌هاهستند.افزایش تعدادمونوسیت ها دربیماری التهابی مزمن (مثل سل وسفلیس)،استرس ها،بیماری های ایمنی ،بدخیمی ها،عفونت های ویروسی واختلالات خونی (مثلا پس ازبرداشتن طحال ) دیده می شود.