تاریخچه هیپنوتیزم:سال های آغازین
تاریخچه هیپنوتیزم: سال های آغازین |
تاریخچه هیپنوتیزم:سیرتکاملی |
تاریخچه هیپنوتیزم:هیپنوتیزم علمی |
تاریخچه هیپنوتیزم: ادامه راه |
تاریخچه هیپنوتیزم: تکامل شیوه های علمی |
لازمه فراگیری و مطالعه هر علم، آشنايی با تاریخچه و مبدأ پيدايش آن علم است، علم و هنر هيپنوتيزم نيز از اين اصل مستثني نيست.
در ابتدا همه چيز را در يك جمله خلاصه ميكنم:
« قدمت هيپنوتيزم به خود انسان باز ميگردد. »
هپنوتیزم كهن
شواهد و مدارك منجمله سنگ نبشته هاي فراوان و سفالينها و پاپيروسهاي باقيمانده از سههزار سال پيش و نقاشيهاي روي ديوار غارها از زمان آشوريها و مصريهاي باستان دلالت بر استفاده از هيپنوتيزم درماني توسط بشر دارد. من جمله نقاشيهايي كه در آنها اشعهها و امواجي از نوك انگشتان و چشمان هيپنوتيزور بطرف بيمار ساطع شده و پزشكان و درمانگران در حال جا انداختن استخوان، كشيدن دندان و كارهاي درماني ديگر ديده ميشوند.
بدرستي معلوم نيست اولين استفادهكنندگان هيپنوتيزم چه كساني بودند ولي همانطور كه امروزه در سيركها و نمايشها، شعبدهبازان از تكنيكها و روشهاي هيپنوتيزمي جهت سرگرمي و به حيرت درآوردن تماشاگران استفاده ميكنند، جادوگران كهن نيز با علم به قابليتها تكينيكهاي هيپنوتيزم جهت رسيدن به اهداف خود از آن استفاده ميكردهاند.
در كشورهاي آمريكاي جنوبي از سوفرولوژي براي درمان استفاده ميكردند.
در آئين بودا، هندو و ذن از اين پديده استفاده ميشده است. عده زيادي از راهبان در ابتداي ظهور مسيحيت، هيپنوتيزم را ميشناختند و به كار ميبردند.
در ايران تحت نامهاي جذبه، آرامش، شور، خلسه، مشاهده، شوق، اشراق و غيره از حالات و پديدههاي هيپنوتيزمي استفاده ميشده است. امروزه نيز بين دراويش استفاده از آن رايج است.
در تاريخ پزشكي يونان باستان الههاي به نام سوفرسن وجود داشته كه بيماران جهت درمان به معبد او ميرفتند و بر پاية افسانههاي موجود بوسيلة او به حالت خلسة هيپنوتيزمي فـرو ميرفتند و در حيـن درمان و شـفا به سخنان اميدبخش كاهن معبد گوش ميدادند و همراه موسيقي و آواز (كر) سرود ميخواندند.
مدارك زيادي در دست است دال بر استفاده هيپنوتيزم توسط يونانيان، آشوريان، كلدانيان، بابليها، عبريها، چينيها، روميان و هنديان. در يونان باستان همه هيپنوتيزم را ميشناختند و استفاده ميكردند. هيپنوتيزم بصورت واضح و روشن در تاريخ يونان به يادگار مانده است. مقامات كشوري يونان و سرشناسان سياسي آن وقتي با مشكلي روبرو ميشدند جهت الهام گرفتن از پروردگار به معبدي به نام دلفي كه زير نظر كاهنهاي بنام فيتيا اداره ميشده ميرفتند. كاهن به حالتي از خلسه فرو ميرفت و كلماتي دو پهلو و مبهم ادا ميكرد و سپس از طرف كاهنه اعظم به صورتي دلخواه تفسير ميگرديد.
در معبدي ديگر بنام تروفونيوس جمعي از بيماران را در زير زميني حبس ميكردند و با تلقينهاي پي در پي آنها را وارد خلسه هيپنوتيزمي عميق مينمودند و آنها با بيرون ريختن غوغاي دروني خود يا معالجه ميشدند و يا با نوعي تفسير با مسائل شخصي خود مرتبط ميشدند و راه حل ارائه ميدادند.
ماسس قديميترين جلسه هيپنوتيزم را كه بر روي يك لوح سنگي در مصر در منطقه رامسس دوازدهم از بيستمين سلسله پادشاهي كه تقريباً در سه هزار سال پيش ثبت شده بود پيدا كرد
توضيحات ويژه بيشتر در مورد چگونگي انجام تكنيك خود هيپنوتيزم با استفاده از يك نقطه نوراني در پاپيروس معروفي به خط هيروگليفي در موزة كتب خطي انگلستان و موزة كتب خطي ليدن يافت ميشود.
سنگ نبشتههايي مربوط به تمدن سه هزار سالة مصر باستان بدست آمده كه در آنها هيپنوتيزم و تكنيكهاي آن ثبت شده، منجمله معالجه بيماران بوسيلة حركات دست، خيره شدن به بلور و غيره.
شفا يافتن بيماران بوسيلة نگاه، تكلم و تلقين، لمس و حركات دست كه در كتب مذهبي هنود آمده بيانگر استفاده از فن هيپنوتيزم است.
جلسات هيپنوتيزم در قرون وسطي تشكيل ميشده و پزشكان و ستاره شناساني چون پاراسلس بوسيلة آهنربا معالجاتي انجام ميدادند.
روم باستان هم با پديدة هيپنوتيزم گروهي آشنا بود و در معابد چند گانه خود از اين فن استفاده ميكرد.
در نزد قبايل بدوي هم مراسمي بصورت گروهي وجود دارد كه در آن با نواختن طبلها و سنجهاي مخصوص و رقصهاي دستهجمعي، پس از ساعتها به اوج خلسه ميروند.
سرخپوستان قبل از جنگ براي رفع ترس، با رقصهاي دسته جمعي و صداي طبل به حالتي از خلسه و شوريدگي ميرسيدند كه اشتياق و ولع خاصي براي جنگ با دشمن در خود احساس ميكردند و سر از پا نشناخته به نبرد با دشمن ميپرداختند.
اين رقصهاي گروهي براحتي ميتوانند يك پديدة هيپنوتيزمي تعبير گردند.
هیپنوتیزم گروهی : شیوه ای ازدرمان توسط جادوگرها وشامان ها بوده است. |
هيپنوتيزم نزد ايرانيان وجود داشته و از آن استفادههاي متعددي ميكردهاند. ابو علي سينا با علم هيپنوتيزم و خودهيپنونيزم آشنايي كامل داشته و در تشخيص و درمان بيماريهاي عاطفي از آن استفاده ميكرد. درمان شهريار، پسر حاكم گرگان نشانهاي از استفاده هيپنوتيزم توسط وي در علت يابي بيماري است و با استفاده از موسيقي و آواز موزون و خوش، شهريار را در چند جلسه درمان مينمايد و موجب شگفتي پزشكان آن زمان ميگردد.
![]() |
ابوعلی سینا فیلسوف وپزشک ایرانی که ازبنیانگزاران هیپنوتیزم بود.اومعتقدبود که بسیاری ازاختلالات بدن تحت تاثیرتلقین می باشد. |
فارابي دانشمند ديگر ايراني روزي وارد مجلس سيف الدوله شد كه تعداد زيادي از دانشمندان در آن جمع بودند. بعد از مباحثه، همة حضار مرخص شدند و سيف الدوله فقط فارابي را كه نميشناخت نزد خود نگهداشت. سپس مجلس را جهت سماع آماده نموده و نوازندگان مخصوص امير شروع به نواختن كردند و فارابي از همة آنها ايراد گرفت. سپس خود يك نوع آلت موسيقي بسيار ظريف از زير لباسش خارج كرد و بعد از سر هم نمودن قطعات آن، طوري آن را به صدا درآورد كه همة حضار را به خنده واداشت و سپس آهنگ ديگري نواخته و همه را گرياند. بعد از آن با آهنگي ديگر تمام حاضران را به خواب هيپنوتيزمي عميقي فرو برد.